Argia, gasa eta ura
Informazio interesgarria:
Gure etxebizitzaren funtsezko hornidurak erosotasuna eta bizi-kalitatea ematen digutenak dira. Oinarrizkotzat jotzen dugu, beraz, gasaren, elektrizitatearen edo uraren gainean zer eskubide ditugun jakitea.
Gasa
2003an merkatua liberalizatu zenetik1, gas naturalaren zerbitzurako zure beharretara ondoen egokitzen den enpresa merkaturatzailea aukeratzeko askatasuna duzu.
Bi enpresa-mota daude:
- Enpresa hornitzaileak: gas naturala zentraletatik kontsumo-puntuetara kudeatzen eta banatzen dute.
- Enpresa merkaturatzaileak: kontratua kudeatzeaz eta hornidura fakturatzeaz arduratzen dira.
Legez kanpokoa da edozein gas-konpainiak eskaintzak egitea zure etxean bertan, aurretik ez baduzu eskatu. Zuk bisita bat eskatzen baduzu bakarrik egin ahal izango dute.
Merkaturatzaileek hornidura bermatu behar dute, justifikaziorik gabeko murrizketarik ezarri gabe.
Enpresa horiek bezeroaren arretarako doako zerbitzua eta posta elektronikoko helbidea eman behar dizkizute.
Naturala edo butanoa
Butano gasaren zerbitzua eskuratzeko, idatziz formalizatu behar duzu kontratua hornitzaile batekin. Enpresa hori arduratuko da bonbonak entregatzeaz, erreguladore bat emango dizu eta lotutako aseguru bat kudeatuko du.
- Gobernuak araututako tarifak: butano gasa hornitzeko tarifak Gobernuak arautzen ditu, eta Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE) argitaratzen dira. Tarifa horien barruan hornidurarekin zerikusia duten kostu guztiak sartzen dira.
- Bonbonak aldizka berrikusi: butano gasaren bonbonak bost urtean behin berrikusi behar dira, eta kontsumitzailea bera da horren arduradun. Berrikusketa.
- 5/2018 Errege Lege Dekretua, urriaren 5ekoa, Trantsizio Energetikorako eta Kontsumitzaileen Babeserako Presako Neurriena.
- 13/2012 Errege Lege Dekretua, martxoaren 30ekoa, elektrizitatearen eta gasaren barne-merkatuen arloko eta komunikazio elektronikoen arloko zuzentarauen transposizioa egiten duena, eta gasaren eta elektrizitatearen sektoreetako kostuen eta diru-sarreren arteko bat ez etortzeek eragindako desbideratzeak zuzentzeko neurriak onartzen dituena.
- 237/2010 Dekretua, irailaren 14koa, gasa kanalizazio bidez banatzen duten enpresek erabiltzaileei ematen dizkieten zerbitzuen kostuak arautzen dituen dekretua aldatzen duena.
- 104/2010 Errege Dekretua, otsailaren 5ekoa, gas naturalaren sektorean azken baliabideko hornidura abian jartzea arautzen duena.
- 6/2009 Errege Lege Dekretua, apirilaren 30ekoa, energia-sektorean zenbait neurri hartu eta gizarte-bonua onartzen duena.
- 135/2008 Dekretua, uztailaren 15ekoa, gasa kanalizazio bidez banatzen duten enpresek erabiltzaileei ematen dizkieten zerbitzuen kostuak arautzen dituena, egindakoan, pegatina bat jarri behar da, noiz egin den egiaztatzeko eta hurrengo berrikusketa noiz den gogorarazteko.
Lotzea
Tarifa hori ordaindu behar duzu zure sarea enpresa banatzailearekin konektatzean edo ez ordaintzeagatik eten ondoren hornidura berrezartzean.
Tarifak
Gas-horniduraren kostua ezartzeko bi aukera daude:
Araututako prezioa edo azken baliabideko tarifa (ABT): Industria Ministerioak ezartzen du tarifa, eta hiru hilean behin eguneratzen du. Azken baliabideko merkaturatzaile batekin baino ezin duzu kontratatu. Hauek dira enpresak:
- Baser COR (erreferentziako merkaturatzaile ohia)
- Endesa Energía XXI SLU
- Naturgy Gas & Power
- Curenergía (lehengo Iberdrola Comercialización de Último Recurso SAU).
Prezio librea: merkatu libreko merkaturatzaile bat aukeratzeak aukera ematen dizu azken errekurtsoko tarifara itzultzeko edozein unetan. Hala ere, zure urteko kontsumoa 50.000 kWh-tik gorakoa bada, nahitaez kontratatu behar duzu hornidura prezio librean.
Kontratua
Gas naturalaren hornidura-kontratuak idatziz egin behar dituzu beti, zure sinadurarekin. Telefonoz eginez gero, funtsezkoa da kontratuaren kopia bat eskatzea, zuri emateko betebeharra baitute.
Kontratuak informazio hau jaso behar du:
- Hornitzailearen izena eta helbidea.
- Zer zerbitzu emango dituen eta noiz egingo duen hasierako konexioa.
- Mantentze-lanetarako zer zerbitzu emango dituen.
- Tarifei eta mantentze-gastuei buruzko informazioa nola lortu.
- Kontratuak zer iraupen duen, eta kontratua berritzeko, deuseztatzeko eta kontratuan atzera egiteko zer baldintza bete behar diren.
- Konpentsatzeko eta itzultzeko zer akordio dauden.
- Gatazkak konpontzeko metodoa zein den.
- Kontsumitzaileen eskubideei buruzko informazioa, erreklamazioen izapidetzea barne.
Saltzaileak
Merkatu libreko gas-konpainiek honako informazio hau eman behar dute beren eskaintzetan:
- Lehengaiaren kostua.
- Garraioaren eta banaketaren kostua, Administrazioak arautuak.
- Administrazioak araututako garraio-, biltegiratze-, birgasifikazio- eta banaketa-bidesarien kostua.
- Merkaturatze-kostuak.
- Kontagailuaren alokairua eta irakurketa-zerbitzua, Administrazioak arautuak.
- BEZa.
Merkaturatzaile libreekin egiten diren kontratuak pribatuak dira, eta zerbitzua idatziz kontratatzen da beti. Honako hauek sartzen dira ohiko beharrezko dokumentazioan:
- NANa.
- Bizigarritasun-zedula, salerosketa-eskritura publikoa edo alokairu-kontratua.
- Banakako instalazioaren ziurtagiria, instalatzaile ofizial baimendu batek emana.
- Banku-erakundearen datuak, ordainagiria helbideratu nahi baduzu.
Gizarte Bonu Termikoa
Gizarte-bonu termikoa kalteberatasun-egoeran dauden familientzako eta partikularrentzako laguntza ekonomikoa da. Urtero ordaintzen da, urtea amaitutakoan. Trantsizio Ekologikorako Ministerioak finantzatzen du, baina Eusko Jaurlaritzak kudeatzen eta ordaintzen du, eta dirulaguntza handitu egin dezake.
Nork eska dezake?
Ez da eskatu behar. Elektrizitateko gizarte-bonua baduzu, automatikoki jasoko duzu gizarte-bonu termikoa. Jakinarazten dizutenetik 10 egun dituzu zuzenketak proposatzeko, beharrezkoa balitz.
Zenbatekoa da dirulaguntza?
Zenbatekoa bi aldagairen arabera aldatzen da:
- Zure kalteberetasun-maila: zaurgarritasun-egoeran, zaurgarritasun-egoera larrian eta bazterketa-arriskuan bazaude.
- Zona klimatikoa, bizilekuaren araberakoa. Hemen kontsulta dezakezu.
Erreklamatzea
Arazoak edo desadostasunak badituzu, urrats hauei jarraitu erreklamazioa modu eraginkorrean aurkezteko:
- Jarri harremanetan merkaturatzailearen bezeroarentzako arreta-zerbitzuarekin: azaldu zehatz-mehatz zure egoera, eta eman arazoari buruzko informazio argia. Erregistratu zure komunikazioak, datak, hitz egin zenuen pertsonen izenak eta edozein erreferentzia-zenbaki adierazita.
- Berrikusi erantzuna: ebaluatu bezeroaren arretarako zerbitzuak emandako erantzuna eta egiaztatu arazoa behar bezala konpontzen duzun.
- Erreklamazioa Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutuan: ez bazaude ados merkaturatzailearen erantzunarekin, erreklamazio bat aurkezteko eskubidea duzu. Jo ezazu Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutura, erreklamazio-prozesua hasteko. Eraman ezazu informazio guztia eta dokumentu edo egiaztagiri oro.
Gogoratu komunikazio argia eta dokumentatua izatea prozesu osoan zehar. Horrek zure erreklamazioak indar handiagoa izatea eta aldeko ebazpena emateko aukera gehiago izatea eragingo du.
Aholkuak
Hona hemen gas-hornidurako zerbitzu bat kontratatzerakoan erabilgarriak izango zaizkizun funtsezko gomendio batzuk:
- Jokatu zuhurtasunez: ez kontratatu zerbitzua arinegi.
- Alderatu eskaintzak: MLBNren (CNMC) orriak eskaintzen duen konparatzailea erabili aukerak ebaluatzeko.
- Doitu zure kontsumoa: ziurtatu zure beharretara egokitzen den kontsumoa kontratatzen duzula eta ez kontratatu behar baino gehiago.
- Kontratuaren baldintzak: kontratuaren baldintzak galdetu eta ulertu; horren barruan daude fakturazio-aldia, ordaintzeko modua eta bezeroarentzako arreta.
- Hasierako deskontuak: adi hasierako deskontu handiei, baliteke eta epe luzera hain handiak ez izatea.
- Zerbitzuaren kalitatea: merkaturatzaileak bezeroari eskaintzen dion zerbitzuaren kalitatea aztertu.
- Fakturazio-aldia: informa zaitez fakturazio-aldiari buruz, zure ordainketak eraginkortasunez planifikatzeko.
- Ordaintzeko modua: egiaztatu ordaintzeko dauden aukerak eta hautatu zure lehentasunetara ondoen egokitzen dena.
- Idatzizko kontratua: kontratuaren kopia idatzia eskatu beti, eta arretaz irakurri klausula guztiak.
- Eskatu dokumentuak: telefonoz edo Internetez kontratatzen baduzu, eskatu kontratuaren kopia bat eta atzera egiteko-dokumentua, lehen 14 egunetan bertan behera uzteko aukera izateko.
- Datuen segurtasuna: ez eman bankuko daturik eta ez sinatu ezer, salbu eta ziur bazaude enpresaz aldatu nahi duzula.
- Laguntza-zerbitzua: ziurtatu badakizula 24 orduko telefono bidezko laguntza-zerbitzuaren zenbakia, gorabeherarik izanez gero.
Aholku horiei jarraituz gero, erabaki informatuak hartu ahal izango dituzu, eta zure beharretara ondoen egokitzen den gas-zerbitzua lortuko duzula ziurtatu.
Ikuskapenak
Euskal Autonomia Erkidegoan gasa hartzeko instalazioak bost urtean behin ikuskatu behar dira1. Ikuskapen edo berrikuspen hori egiten ez bada, gasa banatzen duen enpresak hornidura eten egingo du. Funtsezkoa da baldintza horiek betetzea, zure etxeko gas-zerbitzuaren segurtasuna eta jarraitutasuna bermatzeko.
Ireki denak
Galdarak, berogailuak eta beste ekipo termiko batzuk berrikustea
Gas-instalazioak: ikuskapenaren eta berrikuspenaren arteko aldea
Nola jakin ikuskapena edo berrikuspena noiz egin
Hornidura etetea ikuskapena edo berrikuspena ez egiteagatik
Ikuskapen- edo berrikuspen-ziurtagirian jasotako informazioa
Prezioa
Elektrizitatea
2009an elektrizitate-hornidura liberalizatu zenetik, zure beharretara gehien egokitzen den eskaintza aukeratzeko eta kontratatzeko askatasuna duzu. 2018an, aldaketak egin ziren gizarte-bonuaren erregulazioan, eta gizarte-bonu termikoa ezarri zen.
- Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009/72/EE Zuzentaraua, 2009ko uztailaren 13koa, elektrizitatearen barne-merkaturako arau komunei buruzkoa eta 2003/54/EE Zuzentaraua indargabetzen duena.
- 24/2013 Legea, abenduaren 26koa, Sektore Elektrikoari buruzkoa.
- 148/2021 Errege Dekretua, martxoaren 9koa, Sistema elektrikoko karguak kalkulatzeko metodologia ezartzen duena.
- 3/2020 Zirkularra, urtarrilaren 15ekoa, MLBNrena
- 1/2019 Errege Lege Dekretua, urtarrilaren 11koa, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalaren eskumenak Europar Batasuneko zuzenbidearen eskakizunetara egokitzeko presako neurriena, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72EE eta 2009/73EE zuzentarauei dagokienez; zuzentarau horiek elektrizitatearen eta gas naturalaren barne-merkaturako arau komunei buruzkoak dira.
Aldaketa horietatik abiatuta, elektrizitate-merkaturatzaileek debekatuta dute "etxez etxe" kontratazio-eskaintzak egitea. Orain, zure eskakizunetara ondoen egokitzen den aukera hautatzeko eta informazioa gardentasunez jasotzeko ahalmenaduzu, zure etxean salmenta-presiorik izan gabe.
Banatzailea edo merkaturatzailea
Elektrizitate-horniduran bi egiteko nagusi daude:
- Enpresa banatzaileak: konpainia horiek etxeak elektrizitatez hornitzen dituzte, eta haiek arduratzen dira kable-sareaz, hornidurari alta emateaz eta kontagailuen kudeaketaz eta irakurketaz.
- Enpresa merkaturatzaileak: energia garraiatzeko edo banatzeko sareetara jotzen dute elektrizitatea erosteko eta kontsumitzeileei saltzeko. Hornidura-kontratua haiekin sinatu behar duzu.
Merkaturatzaileen artean, bi mota daude:
- Merkatu librekoak.
- Erreferentziakoak, Industria Ministerioak baimendutakoak, Administrazioak araututako baldintzetan eman behar dutenak elektrizitate-hornidura.
Hauek dira eskuragarri dauden tarifak:
- Prezio librea: merkatu libreko merkaturatzaileek zehazten dute.
- Kontsumitzaile txikiarentzako borondatezko prezioa (KTBP): erreferentziako merkaturatzaileek soilik eskaintzen dute.
- Urte baterako prezio finkoa: nahitaezkoa erreferentziako merkaturatzaileentzat.
- Azken baliabideko tarifak (ABT): kalteberatasun-egoeran dauden pertsonei aplikatzen zaiena.
Nahi duzunean alda dezakezu merkaturatzailez, baina kontratu libreetan iraunkortasun-klausula bat egon daiteke. Kontratuek gehienez urtebeteko iraupena izan ohi dute, eta isilbidez luza daitezke, baina luzapena zigorrik gabe deuseztadaiteke 15 eguneko aurrerapenarekin eskatzen baduzu. Konpainia-aldaketa gehienez ere hiru asteko epean egin behar da. MLBNk elektrizitate-merkaturatzaileen zerrenda argitaratuta du bere webgunean.
Kontratazio-motak
Elektrizitatea kontratatu eta ordaintzeko lau modu daude:
- Kontsumitzaile txikiarentzako borondatezko prezioa (KTBP)
- Azken baliabideko tarifak (ABT)
- Prezio finkoa 12 hilabetez
- Merkatu libreko eskaintza
Ireki denak
Kontsumitzaile txikiarentzako borondatezko prezioa (KTBP)
Azken baliabideko tarifak (ABT)
Prezio finkoa 12 hilabetez
Merkatu libreko eskaintza
Kontagailuak
2018tik 15 kW-era arteko potentzia kontratatua duten kontagailu guztien ordez kontagailu adimendunak jarri dira. Tresna berri horiek ordutegi-bereizketa eta urrutiko kudeaketa ahalbidetzen dituzte, eta, hala, elektrizitate-kontsumoaren jarraipenean moldakortasun handiagoa eskaintzen dute.
Kontagailu adimendun horien hileko alokairuaren kostua nahiko txikia da: 0,81 € hilean.
Elektrizitatea banatzen duen enpresa arduratzen da kontagailu horien mantentze-lanez.
Faktura
Gardentasuna bermatzeko eta eskaintzak alderatu ahal izateko, elektrizitatearen fakturek zure kontsumoei eta lotutako kostuei buruzko informazio zehatza eman behar dute. Hona hemen faktura batek izan behar dituen gutxieneko edukien xehetasunak:
- Fakturaren aurrealdean
- Kontsumitzailearen datuak:
- Ereferentziako merkaturatzailearen logotipoa, izena, IFZa eta egoitza soziala.
- Elektrizitatearen fakturaren datuak.
- Zenbatekoa guztira, eurotan adierazita.
- Faktura-zenbakia.
- Jaulkipen-data.
- Kontsumo-aldia.
- Karguaren data (helbideratuta badago) edo ordaintzeko azken eguna (helbideratuta ez badago).
- Fakturaren laburpena
- Kontratatutako potentzia.
- Kontsumitutako energia.
- Soberakinen konpentsazioa.
- Elektrizitatearen gaineko zerga.
- Kontagailuaren alokairua.
- Aplikatutako zerga.
- Fakturaren zenbateko osoa.
- Gizarte-bonua eta araututako beste kontzeptu batzuk, aplikatzen badira.
- Kontratuaren datuak
- Titularraren izena, IFZa edo AIZa.
- Hornidura jasotzen duenaren helbidea.
- HPKU, kontratu-mota eta kontratatutako potentzia.
- Kontratuaren eta sarbidearen erreferentziak.
- Berritze-data eta, hala badagokio, gizarte-bonuaren amaiera-data.
- Kontsumoari buruzko informazioa
- Azken bi irakurketen diferentziaren arabera kalkulatutako kontsumoa.
- Banatzailearen web-ataria, ordukako kontsumoa kontsultatzeko.
- Eguneko batez besteko kontsumoa, kWh-tan metatua, eta eskatutako potentziak.
- Gizarte-bonuaren deskontuari buruzko informazioa, hala badagokio.
- Irakurketa benetakoa edo estimatua den adieraztea, datak eta azken irakurketa adierazita.
- Kontsumoaren bilakaeraren grafikoa
- Kontsumoaren bilakaera grafiko batean adierazita.
- Fakturaren xedea
- Garraio- eta banaketa-bidesariak, karguak eta bestelakoak banakatuta.
- Energiari, kontagailuaren alokairuari eta zergei buruzko xehetasunak.
- Erreklamazioei eta bezeroarentzako arretako kontaktuei buruzko informazioa.
- Informazio gehigarria
- Bezeroari arreta emateko edo matxuren berri emateko doako telefono-zenbakiak.
- Auziak ebazteko entitateari buruzko datuak.
- Ordaintzeko moduari buruzko informazioa.
- Kontsumitzailearen datuak:
- Fakturaren atzealdean
- Fakturaren banakapena
- Potentziagatiko eta energiagatiko fakturazioa, ordu-tarteen arabera banakatuta.
- Kontsumitutako energiaren araberako fakturazioa.
- Autokontsumoko soberako energiagatiko fakturazioa.
- Gizarte-bonuaren, elektrizitatearen gaineko zergaren, kontagailuaren alokairuaren, BEZaren eta zenbateko osoaren deskontua.
- Kontsumitzailearentzako informazioa
- QR kodea: eskaintzen konparatzailera sartzeko esteka.
- Kontsumitutako elektrizitatearen jatorriari eta ingurumen-inpaktuari buruzko xehetasunak.
- Fakturazio-aldia
- Faktura bi hilean behin egiten da 15 kW-era arte kontratatutako potentzientzat, 1718/2012 Errege Dekretuaren arabera./li>
Salbuespen batzuk daude bi hilean behin fakturatzeko ezarritako epeari dagokionez:
- Teleneurketa duten kontagailu digitalak: zure etxebizitzak teleneurketa egiten duten kontagailu digitalak baditu, fakturazioa hilean behin egingo da, hileko benetako irakurketak oinarri hartuta.
- Hilean behingo fakturazioa, aukeran: hilean behin fakturatzea ere aukera dezakezu, kontagailu-mota edozein dela ere, betiere berariaz onartzen baduzu. Hilean behingo fakturazioa aukeratzeak ez du aldatzen kontsumoaren irakurketaren aldizkakotasuna, kontagailu analogikoetarako bi hilean behin izaten jarraitzen baitu. Benetako irakurketarik gabeko hilabeteetan, fakturazio zenbatetsia egingo da.
- Akordio espezifikoa merkaturatzailearekin: merkaturatzailearekin beste fakturazio-moduren bat adostu baduzu, hala nola tarifa laua.
- Kontagailura sartzeko ezintasuna: irakurketez arduratzen den enpresak ezin badu etxebizitzako kontagailura sartu eta bi hilabeteko epean irakurtzen uzten ez badizu, enpresak kontsumoaren zenbatespena egin ahal izango du fakturaziorako.
- Fakturaren banakapena
- Faktura ordaintzea
Hogei egun natural dituzu (larunbatak, igandeak eta jaiegunak barne) faktura ordaintzeko, faktura igortzen denetik zenbatzen hasita. Merkatu librean kontratatu baduzu, ordaintzeko epea konpainiarekin adostu duzuna izango da.Ordainketa-aldiko azken eguna larunbata edo jaieguna bada, epea hurrengo lehen lanegunera arte luzatuko da.
Honela ordain dezakezu:
- Banku-helbideratzea: faktura bidali eta zazpi egunera arte zordunduko da zure kontuan.
- Enpresa hornitzailearen edo haren ordezkariaren bulegoak.
- Izendatutako kontu korrontea.
- Sistema horietarako zailtasunak dituzten eremu geografikoetan,postazi edo antzeko beste bitarteko baten bidez ordaindu daiteke.
Hornidura-mozketa
Ireki denak
Ordaintzeko epea amaitu izanari buruzko informazio-komunikazioa:
Ordaintzeko errekerimendu fede-emailea:
Hornidura eteteko data duen errekerimendua:
Berriz konektatzea ez ordaintzeagatik
Ez ordaintzeagatik eten badizutehornidura, zorretan zeneukan zenbatekoa, sortutako interesak eta berriro konektatzeko ezarritako zenbatekoa ordaindu eta, beranduenez, hurrengo egunean eman behar dizute berriro hornidura.
Hornidura eten izana justifikatuta badago, berriro konektatzearen kostua indarrean dauden lotura-eskubideen bikoitza da. Zenbateko gehigarri hori berriro konektatzeko prozesuari lotutako gastuak konpentsatzeko ezartzen da.
Etetea
Hornidura etetea hainbat arrazoirengatik gerta daiteke, besteak beste:
- Kontratua aldez aurretik deuseztatzea: kontratua erabakitako amaiera-data baino lehen deuseztatzea erabakitzen baduzu, enpresak hornidura eteteko eska diezaioke banatzaileari.
- Zuzeneko konexioa, aldez aurreko kontraturik gabe: enpresa hornitzailearekin aldez aurreko kontraturik egin gabe zuzenean konexioa egiten denean.
- Baimendu gabeko deribazioak: jatorrizko kontratuan jasota ez dagoen instalazio bat energiaz hornitzeko deribazioak ezartzen direnean.
- Neurketa-ekipoa manipulatzea: neurketa-ekipoa manipulatzen dela edo behar bezala funtzionatzea eragozten duen edozein ekintza detektatzen bada.
- Instalazio arriskutsuak: instalazioak arriskutsuak badira, enpresak hornidura eten dezake segurtasun-arrazoiengatik.
Itzalaldia: eskubideak
Elektrizitate-horniduraren kalitatean ez-betetzeren bat gertatuz gero, kalte-ordaina eskatzeko eskubidea duzu. Eskubide hori aplikatuko da, baldin eta etena ez bada konpainiak aldez aurretik jakinarazitako obren edo ezinbesteko kausen ondorio. Kalte-ordainaren helburua elektrizitate-hornidura etetean izandako kalteak konpentsatzea da.
Hartunea eta lotunea
Hargune- eta lotura-eskubideekin lotutako ekintzak eta instalazioen egiaztapena enpresa banatzaileak egiten ditu, eta lotutako tarifak ministro-agindu bidez arautzen dira. Hona hemen ekintza horiek:
- Hargune-eskubidea: banatzaileari egin behar diozun ordainketa da, hornidura berri bat egiteko edo lehendik dagoen bat handitzeko beharrezkoak diren jarduketengatik.
- Lotura-eskubideak: enpresa banatzaileak zure instalazioa banaketa-sarera elektrikoki konektatzeagatik kobratu ditzakeen zenbatekoak dira.
- Instalazioak egiaztatzea: instalazioek araudiak ezarritako baldintza teknikoak eta segurtasunekoak betetzen dituztela berrikustean eta ziurtatzean datza.
- Neurketa- eta kontrol-ekipoetako jarduketak: ekipoak konektatzea eta zigilatzea, baita kontsumitzaileak eskatutako beste edozein ekintza ere.
Erreklamazioa
Kontratatutako zerbitzuarekin arazoren bat baduzu, jo ezazu merkaturatzailearen kexen eta erreklamazioen zerbitzura. Konpainiak behartuta daude beren harremanetarako datuak jakinaraztera. Hilabete batean erantzunik jasotzen ez baduzu edo erantzunarekin ados ez bazaude, erreklamazioa aurkez dezakezu helbide honetan:
- Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutua
- Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun saila
Elektrizitate Gizarte Bonua
Elektrizitateko gizarte-bsonua a pobrezia energetikoari aurre egiteko neurri bat da, eta elektrizitatearen fakturan deskontuak eskaintzen dizkie pertsona kalteberei. Energia-kalteberatasunaren barruan sartzen dira beren diruaren zati handi bat elektrizitatearen eta gasaren fakturak ordaintzeko erabiltzen duten diru-sarrera txikiko pertsonak, bai eta bazterkeria-arriskuan daudenak ere.
Ireki denak
Gizarte-bonuaren onuradun izateko baldintzak
Pertsonaren edo familia-unitatearen diru-sarreren kalkulua
Deskontu aplikagarriak eta urteko kontsumoaren muga
Non eta noiz aurkeztu gizarte-bonuaren eskabidea
Nola izapidetzen da gizarte-bonua?
Aplikazio-aldia, luzapen-eskaera eta uko egitea betekizunak galtzeagatik
Non erreklamatu, gizarte-bonua ukatzen badizute
Pertsona kalteberentzako laguntzak
- Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009/72/EE Zuzentaraua, 2009ko uztailaren 13koa, elektrizitatearen barne-merkaturako arau komunei buruzkoa eta 2003/54/EE Zuzentaraua indargabetzen duena.
- 24/2013 Legea, abenduaren 26koa, Sektore Elektrikoari buruzkoa.
- 7/2016 Errege Lege Dekretua, abenduaren 23koa, gizarte-bonuaren kostua finantzatzeko mekanismoa eta energia elektrikoaren kontsumitzaile kaltebera babesteko beste neurri batzuk arautzen dituena.
- 897/2017 Errege Dekretua, urriaren 6koa, Kontsumitzaile kalteberaren figura, gizarte-bonua eta energia elektrikoaren etxeko kontsumitzaileentzako beste babes-neurri batzuk arautzen dituena.
- ETU/943/2017 Agindua, urriaren 6koa, Kontsumitzaile kalteberaren figura, gizarte-bonua eta energia elektrikoaren etxeko kontsumitzaileentzako beste babes-neurri batzuk arautzen dituen urriaren 6ko 897/2017 Errege Dekretua garatzen duena.
- ETU/361/2018 Agindua, apirilaren 6koa, urriaren 6ko ETU/943/2017 Aginduaren I. eranskinean aurreikusitako gizarte-bonua eskatzeko formularioak aldatzen dituena; agindu horrek urriaren 6ko 897/2017 Errege Dekretua garatzen du, zeinak kontsumitzaile kalteberaren figura, gizarte-bonua eta energia elektrikoaren etxeko kontsumitzaileentzako beste babes-neurri batzuk arautzen baititu.
- 15/2018 Errege Lege Dekretua, urriaren 5ekoa, Trantsizio Energetikorako eta Kontsumitzaileen Babeserako Presako Neurriena.
- 18/2022 Errege Lege Dekretua, urriaren 18koa, energia-kontsumitzaileen babesa indartzeko eta gas naturalaren kontsumoa murrizten laguntzeko neurriak onartzen dituena, "Plana + zure energiarako segurtasuna (+HE)" aplikatuz, bai eta sektore publikoaren zerbitzura dauden langileen ordainsarien arloko eta lehorteak kaltetutako nekazaritzako behin-behineko langileen babesaren arloko neurriak ere.
Gizarte Bonu Termikoa
Gizarte-bonu termikoa kalteberatasun-egoeran dauden familientzako eta partikularrentzako laguntza ekonomikoa da, elektrizitateko gizarte-bonua osatzeko diseinatua. Laguntza hori urtero ematen da, eta urtea amaitutakoan ordaintzen da.Trantsizio Ekologikorako Ministerioak finanatzatzen du, eta Eusko Jaurlaritzak handitu egin dezake laguntza. Gainera, Eusko Jaurlaritzak bere gain hartzen du laguntza hori kudeatzeko eta ordaintzeko erantzukizuna.
Ireki denak
Nork eska dezake?
Zenbatekoa da dirulaguntza?
Aholkuak
Hona hemen elektrizitatearen hornidura-zerbitzu bat kontratatzerakoan erabilgarriak izango zaizkizun funtsezko gomendio batzuk:
- Eskaintzak bilatu eta alderatu: zaindu kontratatutako potentzia, zure beharrak baino potentzia handiagoa garestia izan baitaiteke.
- Ez erreparatu soilik prezioari: informa zaitez bezeroarentzako arretaren kalitateaz, fakturazio-aldiaz eta beste alderdi garrantzitsu batzuez.
- Eskatu beti kontratuaren idatzizko kopia bat: arretaz irakurri, eta idatzizko kopia bat eskatu, bai eta baliogabetze-dokumentua ere, uko egiteko eskubidea baliatzeko telefonoz edo Internetez kontratatu baduzu.
- Kontu handia izan enpresaz aldatzeko eskaintzak jasotzean: ez eman bankuko daturik eta ez sinatu ezer, salbu eta aldaketa benetan egin nahi baduzu.
- Aukeratu kontsumo-arbitrajeari atxikitako enpresa bat: horrek gatazkak konpontzeko bide alternatibo bat eskaintzen dizu.
- Erreklamazio bat aurkeztu behar baduzu, idatziz egin: horrela, haren edukia jasota geratuko da.
- Gorde dokumentu guztien kopia: fakturak, aurrekontuak, publizitate-eskaintzak eta abar. Erreklamazioak egiteko unean erabilgarriak izango zaizkizu.
- Aztertu arretaz faktura: ziurtatu kontagailuaren irakurketak zuzenak direla eta, zalantzarik izanez gero edo akatsen bat antzemanez gero, jarri harremanetan merkaturatzailearekin.
Elektrizitate-hornidura bat kontratatzerakoan zure eskubide eta betebeharretan gehiago sakondu nahi baduzu, Kontsumobideren blogean artikulu hauek irakurtzea gomendatzen dizugu:
- Babestu zure burua, ez itxaron azken unera arte.
- Elektrizitateko gizarte-bonuari buruz jakin behar duzuna.
- Gizare bono elektrikoa: nork eska dezake eta nola.
- Nola aurreztu zure energia-fakturan keinu txikiekin.
- Gasa doitzeko mekanismoa: kontzeptu berri horregatik gehiago ordaintzen duzu zure fakturan?
- Argiaren faktura nola ulertu.
- Gizarte bono elektrikoa eta termikoa.
Ura
Ur-hornidura udalen eskumenada, eta haiek zuzenean edo partzuergo edo enpresa emakidadun baten bidez hornitzen dute.
Kontratua
Ur-hornidurako kontratua sinatzen duzunean, ziurtatu urrats hauek betetzen dituzula eta eskatutako dokumentazioa duzula. Oro har, honako hauek biltzen ditu:
- Idatzizko kontratua
Kontratua idatziz formalizatu behar da. Zer dokumentazio behar duzun jakiteko, aldez aurretik udaletxean edo enpresa emakidadunean informatzea gomendatzen dizugu.
- Datu pertsonalak
Oro har, honako datu hauek eskatuko zaizkizu:
- Horniduraren titularraren izena eta NANa.
- Etxebizitzaren erosketaren edo alokairuaren kontratua.
- Etxebizitzaren helbidea.
- Bankuko datuak.
Kontratua sinatu ondoren, hornidura-enpresak edo udalak edo partzuergoak alta emango dio zerbitzuari, eta kontagailu bat instalatuko du etxebizitzan.
Ordainagiria
Funtsezkoa da uraren ordainagirian jasotako informazioa ulertzea, tarifak kokalekuaren arabera alda baitaitezke. Hona hemen funtsezko puntu batzuk:
- Tarifa aldakorrak: uraren tarifak nabarmen alda daitezke leku batetik bestera, udalek prezioak ezartzeko ahalmena baitute.
- Kontzeptu gehigarriak: uraren oinarrizko kontsumoaz gain, ohikoa da ordainagiriak beste kontzeptu batzuk ere jasotzea, hala nola saneamendua eta arazketa. Kasu batzuetan, kargu bat ere egon daiteke kontagailua alokatzeagatik.
- BEZa: dagokion BEZa gehitu behar da. Uraren kasuan, aplikatu beharreko BEZ tasa % 10ekoa izan ohi da.
Matxurak
- Konpainia hornitzailea arduratuko da ura kanpoaldetik eraikinaren sarreraraino kanalizatzeaz.
- Jabeen erkidegoa eraikinaren sarreratik etxebizitza bakoitzerainoko tarteaz arduratuko da.
- Zu zara zure etxebizitzaren barrualdearen arduraduna.
Hornidura-mozketa
Zerbitzua ordaintzen ez bada edo matxuratzen bada, konpainia hornitzaileak zerbitzua eteteko eskubidea du. Hala ere, zerbitzua eten aurretik, jakinarazi egin behar dizute.
Baja
Zerbitzuari baja eman nahi badiozu, idatziz egin behar duzu prozedura hori. Gainera, zure NANaren edo IFZren kopia bat erantsi behar da baja-eskaera osatzeko.
Aholkuak
Hona hemen ur-hornidurako zerbitzu bat kontratatzerakoan erabilgarriak izango zaizkizun funtsezko gomendio batzuk:
- Kontratua irakurri
- Irakurri arretaz kontratua sinatu aurretik. Ziurtatu termino eta baldintza guztiak ulertzen dituzula.
- Ura aurreztea funtsezkoa da.
Erabilera eraginkorragoa egiteko, jarraitu gomendio hauei:
- Zisterna erregulagarriak dituzten komunak erabili.
- Ez erabili komuna paperontzia balitz bezala.
- Dutxa hartu, bainatu ordez.
- Matxurak azkar konpondu. Tantaka dagoen txorrota batek 30 litro xahutu ditzake egunean.
- Instalatu difusoreak eta aurrezteko beste gailu batzuk txorrotetan.
- Doitu uraren presioa zure beharren arabera.
- Erabili aurretik, erabat bete garbigailua eta ontzi-garbigailua.
- Energia aldetik eraginkorrak diren etxetresna elektrikoak erosi.
- Hausnartu uraren eguneroko kontsumoari buruz. Itxi txorrota hortzak edo eskuak garbitzen dituzun bitartean.
Gomendio horien helburua ur-horniduraren erabileran jardunbide arduratsuak sustatzea eta baliabideen kudeaketa eraginkorra bermatzea da.