Kontsumoari buruzko araudia eta epaiak

Euskadiko arauak

4/2023 LEGEA, apirilaren 27koa, kontsumitzaile eta erabiltzaileen Estatutuarena.
142/2014 Dekretua, uztailaren 1ekoa, kontsumoko erreklamazio-orriei eta kontsumitzaileen eta erabiltzaileen kexa, erreklamazio eta salaketei erantzuteko prozedurari buruzkoa.
9/2007 Legea, ekainaren 29koa, Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutua sortzekoa.
159/2011 Dekretua, uztailaren 12koa, Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutuaren egitura eta antolaketari buruzkoa.
123/2008 Dekretua, uztailaren 1ekoa, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen hizkuntza eskubideei buruzkoa. 204/2010 Dekretuak aldatuta.
7/1994 Legea, maiatzaren 27koa, merkataritza iharduerari buruzkoa.
224/1983 Dekretua, urriaren 17koa , erakuslehioetango prezioak agerian jartzeari buruzko salbuespenak araupetuz.
204/2019 Dekretua, abenduaren 17koa, Euskadiko Bezerogoaren Aholkularitza Batzordeari buruzkoa. Maiatzaren 22ko 88/2001 Dekretuak aldatu zuen 31/85 Dekretua, uztailaren 9koa indargabetzen duena.
262/2021 Dekretua abenduaren 28koa, Euskal Autonomia Erkidegoko kontsumitzaile eta erabiltzaileen elkarteak erregistratzeari buruzkoa.

Estatuko arauak

1/2007 Legegintzako Errege Dekretua, azaroaren 16koa, kontsumitzaileak eta erabiltzaileak defendatzeko Lege orokorraren eta beste lege osagarri batzuen testu bategina onartzen duena. Besteak beste, martxoaren 27ko 3/2014 Legeak aldatu duena.
34/1988 Lege Orokorra, azaroaren 11koa, publizitateari buruzkoa.
3/1991 Legea, urtarrilaren 10ekoa, lehia desleialari buruzkoa.
29/2009 Legea, abenduaren 30ekoa, lehia desleialaren eta publizitatearen lege-araubidea aldatzen duena kontsumitzaileen eta erabiltzaileen babesa hobetzeko.
7/1996 Legea, urtarrilaren 15ekoa, txikizkako merkataritza antolatzekoa.
7/1998 Legea, apirilaren 13koa, kontratazioaren baldintza orokorrei buruzkoa.
3423/2000 Errege Dekretua, abenduaren 15ekoa, kontsumitzaileei eta erabiltzaileei eskaintzen zaizkien produktuen prezioak nola adierazi behar diren arautzen duena.
1801/2003 Errege Dekretua, abenduaren 26koa, produktuen segurtasun orokorrari buruzkoa.

Arbitrajea

120/1994 Dekretua, martxoaren 8koa, Kontsumoko Euskal Autonomi Elkarteko Arbitraiabatzordea atxikitzeari eta laguntzarako administraziozerbitzu bat sortzeari buruzkoa.
60/2003 Legea, abenduaren 23koa, Arbitrajeari buruzkoa.
231/2008 Errege Dekretua, otsailaren 15ekoa, Kontsumoko Arbitraje Sistema arautzekoa
863/2009 Errege Dekretua, maiatzaren 14koa, zeinen bidez Kontsumoko Arbitraje Sistema arautzen duen otsailaren 15eko 231/2008 Errege Dekretua aldatzen den.
(maiatzaren 14ko 863/2009 Errege Dekretuak aldatu zuen).
11/2011 Legea, maiatzaren 20koa , Arbitrajeari buruzko abenduaren 23ko 60/2003 Legea erreformatu eta Estatuko Administrazio Orokorrean erakunde-arbitrajea arautzekoa.
5/2011 Lege Organikoa, maiatzaren 20koa, maiatzaren 20ko 11/2011 Legearen osagarria, Botere Judizialaren uztailaren 1eko 6/1985 Lege Organikoa aldatzekoa (11/2011 Legea, maiatzaren 20koa, Arbitrajeari buruzko abenduaren 23ko 60/2003 Legea erreformatu eta Estatuko Administrazio Orokorrean erakunde-arbitrajea arautzekoa).
7/2017 Legea, azaroaren 2koa, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2013ko maiatzaren 21eko 2013/11/EB Zuzentaraua Espainiako ordenamenduan txertatzen dena.
Ebazpena, Kontsumoaren, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren Lehendakaritzarena (AECOSAN), zeinaren bidez EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO KONTSUMOKO ARBITRAJE BATZORDEA ebazpen alternatiborako entitate gisa egiaztatzen da, azaroaren 2ko 7/2017 Legeak ezarritakoaren arabera. Lege horrek Espainiako ordenamendu juridikoan txertatzen du Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2013ko maiatzaren 21eko 2013/11/EB Zuzentaraua, kontsumo-arloko auzien ebazpen alternatiboari buruzkoa.

Bankuak eta inbertsio-produktuak

4/2015 Legegintzako Errege Dekretua, urriaren 23koa, Balore-merkatuari buruzko testu bategina onartzen duena [es].
22/2007 Legea, uztailaren 11koa, kontsumitzaileentzako finantza-zerbitzuak urrutitik merkaturatzeari buruzkoa [es].
2/2009 Legea, martxoaren 31koa, kontsumitzaileekin hipoteka-maileguak edo -kredituak kontratatzea eta mailegu- edo kreditu-kontratuak egiteko bitartekaritza-zerbitzuak kontratatzea arautzekoa [es].
716/2009 Errege Dekretua, apirilaren 24koa, hipoteka-merkatua eta hipoteka- eta finantza-sistemaren beste arau batzuk arautzeko martxoaren 25eko 2/1981 Legearen zenbait alderdi garatzekoa. [es]
16/2009 Legea, azaroaren 13koa, ordainketa-zerbitzuei buruzkoa [es].
EHA/1718/2010 Agindua, ekainaren 11koa, banku-zerbitzuen eta -produktuen publizitatea arautzeko eta kontrolatzekoa [es].
Espainiako Bankuaren 6/2010 Zirkularra, irailaren 28koa, kreditu-erakundeentzat eta ordainketa-erakundeentzat emana, banku-zerbitzuen eta -produktuen publizitateari buruzkoa [es].
106/2011 Errege Dekretua, urtarrilaren 28koa, martxoaren 21eko 2/2009 Legean aurreikusitako enpresen estatu-erregistroa sortu eta arautzen duena (martxoaren 21eko 2/2009 Lege horren bidez, kontsumitzaileekin hipoteka-maileguak edo -kredituak kontratatzea eta mailegu- edo kreditu-kontratuak egiteko bitartekaritza-zerbitzuak kontratatzea arautzen da, eta jarduera horietarako behar den erantzukizun-aseguruaren edo banku-abalaren gutxieneko zenbatekoa finkatzen [es].
EHA/2899/2011 Agindua, urriaren 28koa, Banku-zerbitzuen gardentasunari eta babesari buruzkoa [es].

Zoru-klausulak

1/2017 Errege Lege Dekretua, urtarrilaren 20koa, Kontsumitzaileak Zoru Klausuletatik Babesteko Presako Neurriena. Baliozkotzeko erabakia.
536/2017 Errege Dekretua, maiatzaren 26koa, jarraitzeko, kontrolatzeko eta ebaluatzeko Batzordea sortzen eta arautzen duena.
ARABA/ÁLAVA: Foru Gobernu Kontseiluaren 2/2017 Zerga Premiazko Araugintzako Dekretua, otsailaren 28koa, pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga aldatzen duena lurzoru klausula deritzenei dagokienez. Foru Araua, Dekretua baliozkotzeko dena.
BIZKAIA: 1/2017 Foru Dekretu Arauemailea, martxoaren 7koa, 2013ko abenduaren 5eko 13/2013 Foru Araua, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzkoa, aldatzen duena, zoru-klausula deritzenei dagokienez. Bizkaiko Batzar Nagusien erabakia, Foru Dekretu Arauemailea berresten duena.
GIPUZKOA: 2017ko otsailaren 28ko 1/2017 Foru Dekretu-Araua, zoru klausulen aplikazioagatik ordaindutako kopuruen itzulketak pertsona fisikoen errentaren gaineko zergan izango duen tratamendua ezartzen duena.

Merkataritza elektronikoa

34/2002 Legea, uztailaren 11koa, Informazio-gizartearen Zerbitzuei eta Merkataritza Elektronikoari buruzkoa [es].

Energia: hornidura

24/2013 Legea, abenduaren 26koa, Sektore Elektrikoari buruzkoa [es]. Sektore Elektrikoari buruzko azaroaren 27ko 54/1997 Legea indargabetu du; 6., 7., 21. eta 23. Xedapen Gehigarriak izan ezik [es].
216/2014 Errege Dekretua, martxoaren 28koa, energia elektrikoaren kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioak kalkulatzeko metodologia eta energia elektrikoa kontratatzeko araubide juridikoa ezartzen dituena [es].
968/2014 Errege Dekretua, azaroaren 21ekoa, gizarte bonoari dagokionez finantzatuko diren kopuruak banatzeko ehunekoak ezartzeko metodologia garatzen duena [es].
1718/2012 Errege Dekretua, abenduaren 28koa, zeinak prozedura bat zehazten duen 15 kWtik beherako potentzia kontrataturik duten tentsio baxuko energia-horniketak irakurtzeko eta fakturatzeko [es].
6/2009 Errege Lege Dekretua, apirilaren 30ekoa, sektore energetikorako zenbait neurri ezartzekoa eta bono soziala onartzekoa [es].
1955/2000 Errege Dekretua, abenduaren 1ekoa, energia elektrikoaren instalazioak baimentzeko prozedurak eta energia elektrikoaren garraio-, banaketa-, merkaturatze- eta horniketa- jarduerak arautzen dituena [es].
104/2010 Errege Dekretua, otsailaren 5ekoa, gas naturalaren sektoreko azken baliabidearen horniketa abiaraztea arautzen duena [es].
135/2008 Dekretua, uztailaren 15ekoa, gasa kanalizazio bidez banatzen duten enpresek erabiltzaileei egiten dizkieten zerbitzuen kostuak arautzen dituena.
1434/2002 Errege Dekretua, abenduaren 27koa, gas naturalaren instalazioak baimentzeko prozedurak eta gas naturalaren garraio-, banaketa-, merkaturatze- eta horniketa- jarduerak arautzen dituena [es].

Etiketak

1468/1988 Errege Dekretua, abenduaren 2koa, kontsumitzaileei eta erabiltzaileei zuzenean saltzeko industria-produktuen etiketatze, aurkezpen eta publizitateari buruzko erregelamendua onartzekoa [es].
1007/2011 Erregelamendua (EB), Europako Parlamentuaren eta Kontseiluarena, 2011ko irailaren 27koa, ehun-zuntzen izenei eta ehungintzako produktuen etiketatze eta horien zuntz-osaera markatzeari buruzkoa [es].
928/1987 Errege Dekretua, ekainaren 5ekoa, Ehungintzako Produktuen Osaera Etiketatzearen gainekoa [es].
1169/2011 (EE) Erregelamendua, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, 2011ko urriaren 25ekoa; erregelamendu hau kontsumitzailearentzako informazioaren gainekoa da, baina, horrez gain, aldatu egiten ditu Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 1924/2006 (EE) Erregelamendua eta 1925/2006 (EE) Erregelamendua, eta, bestalde, indargabetu egiten ditu Europako Batzordearen 87/250/EEE Zuzentaraua, Kontseiluaren 90/496/EEE Zuzentaraua, Europako Batzordearen 1999/10/EE Zuzentaraua, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2000/13/EE Zuzentaraua, Europako Batzordearen 2002/67/EE eta 2008/5/EE Zuzentarauak eta Europako Batzordearen 608/2004 (EE) Erregelamendua [es].
1334/1999 Errege Dekretua, uztailaren 31koa, elikadurako produktuen etiketatze, aurkezpen eta publizitateari buruzko arau orokorra onartzen duena [es].
1390/2011 Errege Dekretua, urriaren 14koa, energiarekin zerikusia duten produktuetan energiaren eta beste baliabide batzuen kontsumoa etiketatzearen eta informazio arautuaren bidez nola adierazi arautzen duena [es].

Produktuak

1599/1997 Errege Dekretua, urriaren 17koa, Kosmetika-produktuei buruzkoa [es].
1205/2011 Errege Dekretua, abuztuaren 26koa, Jostailuen Segurtasunari buruzkoa [es].
837/2002 Errege Dekretua, abuztuaren 2koa, Espainiako lurraldean salgai jartzeko edo finantza-errentamenduan eskaintzeko auto pribatu berrien CO2 isurpenen eta erregai-kontsumoaren gaineko informazioa arautzen duena [es].

Konponketa-zerbitzuak (Laguntza Teknikoko Zerbitzuak) eta gremioak

1457/1986 Errege Dekretua, urtarrilaren 10ekoa, automobilak eta haien ekipoak eta osagaiak konpontzeko tailerretako industria-jarduera eta zerbitzuak arautzen dituena [es].
461/2010 (EB) Erregelamendua, Batzordearena, 2010eko maiatzaren 27koa, motordun ibilgailuen sektoreko akordio bertikalen eta praktika hitzartuen kategoria zenbaiti Europar Batasunaren Funtzionamenduari buruzko Tratatuaren 101. artikuluaren 3. paragrafoa aplikatzeari buruzkoa [es].
58/1988 Errege Dekretua, urtarrilaren 29koa, etxeko tresnak konpontzeko zerbitzuan kontsumitzailearen eskubideak babesteari buruzkoa [es].
399/1995 Dekretua, uztailaren 27koa, etxerik etxeko zerbitzuen ematea arautzen duena (Euskadi).

Aseguruak

50/1980 Legea, urriaren 8koa, Aseguru Kontratuari buruzkoa [es].
26/2006 Legea, uztailaren 17koa, aseguru eta berraseguru pribatuetako bitartekaritzari buruzkoa [es].
41/2007 Legea, abenduaren 7koa, 2/1981 Legea aldatzekoa (2/1981 Legea, martxoaren 25ekoa, hipoteka-merkatua arautzen duena eta hipoteka- eta finantza-sistemaren beste arau batzuk ezartzen dituena, alderantzizko hipoteka eta mendekotasun-asegurua arautzen duena eta zenbait tributu-arau ezartzen dituena) [es].

Telekomunikazioak

9/2014 Lege Orokorra, maiatzaren 9koa, Telekomunikazioei buruzkoa [es].
Batasuneko komunikazio mugikorretako sare publikoetako roaming-ari buruzko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2012ko ekainaren 13ko 531/2012 (EB) Erregelamendua [es].
ITC/1030/2007 Agindua, apirilaren 12koa, komunikazio elektronikoko zerbitzuen operadoreen eta azken erabiltzaileen arteko eztabaidak direla-eta aurkeztutako erreklamazioak ebazteko prozedura eta operadoreen bezeroei erantzuteko zerbitzuak arautzen dituena [es].
899/2009 Errege Dekretua, maiatzaren 22koa, komunikazio elektronikoetako zerbitzuen erabiltzaileen eskubideen karta onartzen duena [es].
Ebazpena, 2009ko uztailaren 8koa, Telekomunikazioetako eta Informazio-Gizarterako Estatu Idazkaritzarena, mezuen bidalketan oinarritutako tarifatze gehigarriko zerbitzuak emateko jokabide-kodea argitaratzekoa. (2010eko uztailaren 2ko Ebazpenak aldatu zuen) [es].

Tindategiak

1453/1987 Errege Dekretua, azaroaren 27koa, zeinaren bidez ehun produktuen, ile-larruen, larruen eta sintetikoen garbiketa, kontserbazio eta tindaketa zerbitzuak arautzeko erregelamendua onartzen baita.

Garraioa

39/2002 Legea, urriaren 28koa, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen interesak babestearen arloko Europako Erkidegoko zenbait zuzentarauren transposizioa egiteari buruzkoa [es].
37/2001 Errege Dekretua, urtarrilaren 19koa, Aire Nabigazioko uztailaren 21eko 48/1960 Legean aurreikusitako kalte-ordainen zenbatekoa eguneratzekoa [es].
1/2011 Legea, martxoaren 4koa, Abiazio Zibilerako Operazio Segurtasunerako Estatuko Programa ezartzen duena eta Aire Segurtasunari buruzko uztailaren 7ko 21/2003 Legea aldatzen duena [es].
16/1987 Legea, uztailaren 30ekoa, Lehorreko Garraioen Antolamenduari buruzkoa [es].
Metro Bilbaoren kontratazio-baldintza orokorrak Baldintza Orokor hauek Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuaren aginduaren bidez onartu dira, 2010eko azaroaren 16an (Euskadi).
2/2000 Legea, ekainaren 29koa , Bidaiariak Herri Barruan eta Herriz Kanpo kotxez garraiatzeko Zerbitzu Publikoa arautzen duena. Legearen erregelamendua urriaren 15eko 243/2002 Dekretuak onartu du, ondoren urtarrilaren 30eko 12/2007 Dekretuak aldatuta (Euskadi).

Turismoa

13/2016 Legea, uztailaren 28koa, Turismoarena (Euskadi).
317/1996 Dekretua, abenduaren 24koa , turismoaren erabiltzailearen eskubideak eta betebeharrak arautzeko dena (Euskadi).
198/2013 Dekretua, apirilaren 16koa , apartamentu turistikoak arautzen dituena (Euskadi).

Etxebizitza: erostea eta alokatzea

29/1994 Legea, azaroaren 24koa, Hiri Errentamenduei buruzkoa [es].
8/1999 Legea, apirilaren 6koa, Jabetza Horizontalari buruzko uztailaren 21eko 49/1960 Legearen Erreformari buruzkoa [es].

Kontsumoko alderdi orokorrak

Europako Justizia Auzitegiaren epaia, C-600/19 auzia, maiatzaren 17koa. Abusuzko klausulak kontsumitzaileekin egindako kontratuetan: printzipio prozesal nazionalak ezin dira oztopo izan Batasuneko Zuzenbideak justiziadunei ematen dizkien eskubideetarako.
Europako Justizia Auzitegiaren epaia, C-700/20 auzia, maiatzaren 5ekoa. Collins abokatu nagusiaren arabera, arbitraje-laudo bat ebazpen egokia izan daiteke ebazpen judizialak aitortu eta egikaritzeari buruzko araudiaren ondoreetarako.

Bankuak eta inbertsio-produktuak

Egoera zordunen komisioa

Kontsumobidek isunak jarri dizkie finantza erakunde batzuei, egoera zordunen komisioa izenekoari buruzko klausula bat jartzeagatik hipoteka-maileguetan. Horren bidez, erakundeek komisio finkoa kobratzen zuten ordaindu gabe zegoen kuota bakoitzaren erreklamazioa kudeatzeagatik soilik.

283/2022 epaia, apirilaren 4koa. Baldintza orokorrak. Lurzoruaren klausula. Gardentasunaren kontrola. Notarioaren informazio nahikorik eza.
573/2016 epaia, abenduaren 28koa. Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiko Administrazioarekiko Auzietako Salaren 1. sekzioa. Errekurtsoa ezestea.
268/2016 epaia, abenduaren 28koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 2 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
231/2016 epaia, urriaren 31koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
195/2016 epaia, irailaren 1ekoa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
179/2016 epaia, irailaren 1ekoa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
145/2016 epaia, ekainaren 30ekoa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
92/2016 epaia, maitzaren 2koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 2 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteek bultzatutako bukarazte-akzioak:

122/2022 epaia otsailaren 7koa. Ezetsi egin da Bankinter-ek jarritako errekurtsoa, bezeroak ez direnei dirutan ordaintzeagatiko komisio bat ez kobratzeko betebeharra ezartzen dion epaiaren aurka.
162/2016 epaia, ekainaren 17koa (pdf, 336 kB). Vitoria-Gasteizko Merkataritza-arloko Auzietako 1 zenbakiko Epaitegian. EKA/ACUV elkartea vs Kutxabank.
411/16 epaia, abenduaren 30ekoa (pdf, 347 kB). Arabako Probintzia Auzitegiaren Lehen Sekzioa. EKA/ACUV elkartea vs Kutxabank.

Zoru-klausulak

181/2016 epaia, irailaren 1ekoa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
167/2016 epaia, uztailaren 12koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.

Ikuskatze-lanak ez erraztea

8/2017 epaia, urtarrilaren 16koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 1 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.

Energia: hornidura

Fakturazioa

Epaia, 2022ko martxoaren 28koa, Auzitegi Gorenaren Hirugarren Salarena; horren bidez, partzialki baietsi da Cide Hcenergía, SA eta CHC Comercializador de Referencia SLU enpresek jarritako administrazioarekiko auzi-errekurtsoa, urriaren 6ko 897/2017 Errege Dekretuaren aurka. Errege Dekretu horrek kontsumitzaile kalteberen figura, gizarte-bonua eta energia elektrikoaren etxeko kontsumitzaileentzako beste babes-neurri batzuk arautzen ditu.
80/2013 epaia, apirilaren 13koa. Bilboko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea. Kontsumobidek isun bat jarri zion energia merkaturatzen duen enpresa bati 17 arau-hauste egiteagatik; izan ere, hamazazpi erabiltzaileren fakturazioa berandu aurkeztu zuen.

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteek bultzatutako bukarazte-akzioak:

30/18 epaia, otsailaren 1ekoa (pdf, 376 kB). Arabako Probintzia Auzitegiaren Lehen Sekzioa. UCE-EHKB elkartea vs Iberdrola.

Produktuak

Segurtasuna

146/2016 epaia, apirilaren 7koa. Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiko Administrazioarekiko Auzietako Salaren 3. sekzioa. Errekurtsoa ezestea.

Telekomunikazioak

SMS Premium mezuak

Kontsumobidek isun batzuk jarri dizkie telekomunikazio-enpresa batzuei SMS Premium mezuak fakturatzeagatik.

116/2016 epaia, maitzaren 31koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 1 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
130/2015 epaia, ekainaren 11koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.
41/2014 epaia, martxoaren 17koa. Vitoria-Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 3 zenbakiko Epaitegian. Errekurtsoa ezestea.