Kontsumitzaileen eskubideak eta betebeharrak

Zure eskura jarritako produktuek eta zerbitzuek, doako produktuak barne, seguruak izan behar dute.

Zerbitzua saltzen edo ematen duenak informazioa eman behar du erabileratik erator daitezkeen arriskuei buruz, eta berak egin behar die aurre dokumentuak eskatzeko eta EAEko hizkuntza ofizialetan aurkezten ez diren dokumentuak itzultzeko gastuei.

Osakidetzak, zerbitzu medikoen enpresek eta kontsumitzaileen elkarteek informazioa eman behar dute erabilera dela-eta ezagutzen dituzten arriskuei buruz.

• Eskubidea duzu ondasunek eta zerbitzuek eskaintzaren kalitate-itxaropenak bete ditzaten, edo, behintzat, kontratuan ezarritakoa bete ditzaten.
• Eskubidea duzu jakiteko zer pisu eta neurri duten ondasunek, zerbitzua behar bezala jasotzeko eta jatorria ezagutzeko eskubidea ere baduzu.
• Eskubidea duzu ordezko piezak eta laguntza teknikoko zerbitzu egokia izateko, justifikaziorik gabeko atzerapenik gabe.
• Eskubidea duzu kontsumo-harremana egiaztatzen duen doako faktura edo tiketa jasotzeko. Dokumentu horretan, zerbitzua nork saltzen edo ematen duen eta zerbitzuaren baldintzak identifikatu behar dira. Makina automatikoek ere (vending-ekoek, adibidez) tiketa eman behar dute.
• Eskubidea duzu ondasun bat konpontzeko uzten duzunean gordailu-frogagiria jasotzeko. Frogagiriak alderdiak identifikatu beharko ditu, baita ondasuna zein egoeratan gordailutu den, entregatzeko arrazoia eta epea ere.
• Eskubidea duzu aldez aurreko aurrekontua izateko, bai eta azken prezioa, zergak barne, edo, ezinezkoa bada, kalkulu-unitatea ezagutzeko eskubidea ere; adibidez, kilogramoko prezioa.
• Eskubidea duzu aldez aurretik informazioa jasotzeko produktuari buruz, eskaintzari buruz, haren baldintzei buruz, atzera egiteko eskubideari buruz (halakorik balego) eta abusuzko klausulak bezalako merkataritza-praktika ez-zilegiak ez jasateko.

• Generoaren araberako prezio-diskriminaziorik ez jasateko eskubidea duzu. Debekatuta dago edozein diskriminazio, arrazoia edozein dela ere.
• Kontsumobidek abusuzko klausula eta praktiken aurkako babesa zainduko du.
• Enpresa bati erreklamazioa egin badiozu, erantzuna gehienez ere hilabeteko epean jasotzeko eskubidea duzu.
• Eskubidea duzu bezeroei arreta emateko telefono-zerbitzuak telefono bidezko dei geografiko batek baino kostu handiagoa izan ez dezan eta pertsona batek arreta eman diezazun, nahiz eta enpresek, modu osagarrian, telefono-bitarteko automatikoak erabil ditzaketen.
• Oinarrizko zerbitzuen kasuan, larrialdiko arretarako telefonoa izateko eskubidea duzu.
• Eskubidea duzu erreklamazio-orriak eskuratzeko, Kontsumobideren aurrean erreklamazioa egiteko, bitartekaritzarako eta arbitrajerako.
• Gastu eta kalteen ordaina eta kalte-ordaina jasotzeko eskubidea duzu. Ordain hori Kontsumobidek edo agintaritza judizialak ezarri ahal izango du.

Ondasunen eta zerbitzuen funtsezko ezaugarriei buruzko informazio egiazkoa, osoa, objektiboa eta ulergarria jasotzeko eskubidea duzu, haien irisgarritasuna, hezkuntza eta zabalkundea bermatuko duten formatuetan. Eskubide horrek esan nahi du enpresek etiketei, aurkezpenari eta publizitateari buruzko betebeharrak bete behar dituztela.

Jasotzen duzun informazioak ez du akatsik eragin behar, eta honako hauek ezagutzeko aukera eman behar dizu:

• Enpresaren izena eta helbidea.
• Produktuaren jatorria eta osaera.
• Kalitatea, kantitatea, kategoria eta izen komertziala.
• Ekoizpen- edo hornidura-data, lotea eta iraungitze- edo hobetsitako kontsumo-data.
• Bezeroarentzako arreta-zerbitzuei buruzko informazioa.

Eskubidea duzu merkataritza-eskaintzak bete daitezen eta okerrik eragin ez dezaten, baita noiz hasten diren, noiz amaitzen diren eta zer baldintza dituzten jakiteko ere.

Azken prezioa ezagutzeko eskubidea duzu, zergak barne, baita erakusleihoetan ere. Eskubidea duzu iragarritakoa baino gehiago ez kobratzeko, eta prezio-desadostasunik izanez gero, zuretzat onuragarriena aplikatzeko.

Finantzaketa eskaintzen badizute, azken prezioa konparatzeko eskubidea duzu, finantzaketarekin eta finantzaketarik gabe.

Autobideetan, jolas-parkeetan eta antzeko zerbitzuetan, eskubidea duzu jakiteko zer egoeratan dauden eta, adibidez, mantentze-lanek eragiten dieten ala ez.

Kontsumobidek, KIUBek eta administrazio publikoek informazio-kanpainak eta azterlanak sustatuko dituzte, joerak eta portaerak ezagutzeko.

Kontsumoaren arloko hezkuntza eta prestakuntza jasotzeko eskubidea duzu, honako helburu hauekin:

• Zer eskubide dituzun eta nola erabil ditzakezun jakiteko.
• Ondasunak eta zerbitzuak erabiltzearen eta kontsumitzearen arriskuak ezagutzeko.
• Arduraz kontsumitzeko. 

Arreta berezia eskainiko zaie kontsumitzaile kalteberei.

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteen bidez ordezkatuta egoteko eskubidea duzu. Erakunde horiek kontsumitzaileen eta erabiltzaileen interesak defendatzeko ordezkaritza- eta partaidetza-bideak dira

Hizkuntza-eskubide hauek dituzu:

• Ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz eta gaztelaniaz jasotzeko eskubidea. (Kontratuak, etiketak, jarraibideen eskuliburuak, aurrekontuak, etab.)
• Euskadin jarduten duten enpresa edo establezimenduekin dituzun harremanetan gaztelania edo euskara erabiltzeko eskubidea. Edozein hizkuntza ofizialetan erantzun ahal izateko moduan egon behar dute.

Kontsumitzaile gisa, eskubideak eta betebeharrak dituzu. Pentsatu iraunkortasunean, zero kilometroan, tokiko produktuan eta ingurumenean.

Produktu bat erosi edo zerbitzu bat kontratatu aurretik

Alderatu ezaugarriak, baldintzak eta prezioak, eta aukeratu zure beharretara eta ordaintzeko gaitasunera gehien egokitzen dena.

• Ez fidatu bereziki onuragarriak diren publizitate-eskaintzez.
• Aurrekontua eskatu eta gorde.
• Irakurri arretaz kontratuaren baldintzak. Zerbait ulertzen ez baduzu, galdetu. Ez sinatu ulertzen ez duzun ezer, eta ez onartu saltzailearen presiorik edo inposiziorik.
• Publizitatea eskatu eta gorde: loteslea da. Establezimenduak edo enpresak nahitaez bete behar du bertan iragartzen duena.
• Erosketa edo kontratazio bat urrutitik egin behar baduzu, ziurtatu enpresaren identitatea eta helbidea eta harekin harremanetan jartzeko modua ezagutzen dituzula. 
• Internet bidezko erosketetan eta kontratazioetan, egiaztatu zure datu pertsonalak emango dituzun webgunea segurua dela

Produktu bat erosi edo zerbitzu bat kontratatu ondoren

• Eskatu eta gorde erosketa-tiketa edo faktura, kontratua eta berme komertzialaren dokumentua. Gatazkarik izanez gero, froga gisa erabil daitezke.
• Etiketetako oharrak eta produktuaren jarraibideak irakurri eta errespetatu.
• Eskatu eta gorde gordailu-ordezkagiria, bermea edo konponketa bete dadila eskatzeko.
• Konpondutako produktua edo entregatutakoaren ordez beste bat entregatzen dizutenean, ziurtagiria eskatu produktua noiz jaso duzun eta, hala badagokio, zer konponketa egin den jasotzen duena. Gorde ezazu.
• Bete itzazu kontratua sinatzean hartu dituzun betebeharrak.
• Gatazkarik izanez gero, erreklamatu nahi baduzu, lehenbailehen egin.

Liburuxkak eta erlazionatutako estekak

Kontsumobideren bloga:

• Hitzezko epaiketak: gogoan eduki behar dituzun oinarrizko 10 ideia